ABD’de Yüksek Öğrenim için Burs İmkanları
Her bakımdan çok başarılı bir öğrencisiniz. Öğreniminizi Amerika’da sürdürmek istiyorsunuz. Ama bunu yapmaya yetecek kadar paranız yok. Veya paranız var, ama yine de başarınıza dayanarak burs istiyorsunuz. Acaba Amerika’dan burs sağlayabilir misiniz? Bu sorunun yanıtı olumludur: Yüksek öğrenimlerini Amerika’da yapmak isteyen üstün başarılı öğrenciler Amerikan üniversitelerinden burs alabilirler.
Peki, bunun şartları? Üstün başarı derken kasdedilen nedir? Öğrencinin Amerikan üniversitelerinden burs kazanabilmesi için çok yüksek bir genel akademik not ortalaması tutturması, yani okulun ya da bölümün en iyi öğrencilerinden biri olması, İngilizcesinin çok iyi olması, TOEFL, SAT, GRE, GMAT gibi Amerikan üniversitelerine girişte şart koşulan sınavlarda en üst düzeylerde puan alması ve hocalarından çok iyi referans mektupları almış olması, müzik, dans, resim/heykel ve spor gibi alanlarda da gerçekten yetenekli olması gerekir.
Yüksek lisans ve doktora düzeyinde burs şansı daha yüksektir. Çok iyi İngilizce bilen, testlerde ve derslerde üstün başarı gösteren, bölümün en iyileri arasına girmiş yüksek lisans ve doktora seviyesindeki öğrenciler için Amerikan üniversitelerinde pekçok burs vardır. Bursların bazıları okul ücretlerini, bazıları hatta bütün öğrenim ve geçim masraflarını karşılayabilir.
Yukarıda sayılan niteliklere sahip üstün başarılı öğrenciler için Amerikan üniversitelerinde güzel bir imkan daha mevcuttur: Asistanlıklar. Asistanlar, Amerikan üniversitelerinde yürütülen ve sahaları ile ilgili öğretim ve/veya araştırma faaliyetlerine katılarak okul ve geçim masraflarının önemli bir bölümünü, hatta bazen hepsini karşılayabilirler.
Asistanlık imkanları sahadan sahaya değişmektedir. Bazı dallarda çok az asistanlık varken bazı dallarda şans daha yüksektir. Örneğin, matematik, fizik, astronomi, kimya, biyokimya, genetik, moleküler biyoloji, elektrik mühendisliği, elektronik, bilgisayar mühendisliği, bilgisayar bilimleri, ekonomi, psikoloji, uluslarası ilişkiler gibi dallarda imkanlar diğerlerine göre genelde daha fazladır.
Asistanlar, öğrenimlerini ve araştırmalarını sürdürürken bir yandan da bölümde haftada 10-25 saat çalışırlar. Bu çalışma, bir araştırma projesine katkı şeklinde olabilir (araştırma asistanlığı). Bazı ideal durumlarda öğrencinin tezi ile, araştırma asistanı olarak katıldığı proje çakışabilir. Öte yandan asistanlık, öğrencilere laboratuvarda yardımcı olmak, derslerinde yardım etmek, sınıfta temel derslerden birini vermek, profesörlere testlerin hazırlanmasında ya da sınav kağıtlarının okunmasında yardımcı olmak şeklinde de olabilir (öğretim asistanlığı). Bunun karşılığında öğrenci, kazandığı paraların yanısıra, bölümün bir elemanı olarak bölümün imkanlarından yararlanabilir ve öğretim üyeleriyle sürekli ilişki sayesinde araştırmalarını daha iyi yürütüp tezini daha iyi hazırlayabilir.
Her bakımdan olağanüstü başarılı öğrencilere en başta burs ya da asistanlık verilebilir. Birçok öğrenci ise Amerika’ya kendi imkanları ile gittikten sonra, orada gösterdikleri performans sonucunda burs veya asistanlık kazanmışlardır. Zaten bazı okullar daha önceden bilmedikleri ve yakından tanımadıkları yabancı öğrencilere ilk başvurularında ve öğrenimlerinin ilk senesinde asistanlık veya burs vermeme eğilimindedirler; özel durumlar dışında, ancak birinci seneden sonra yakından tanıma ve değerlendirme fırsatını buldukları çok başarılı öğrencilere, parasal ihtiyaçlarını da dikkate alarak burs ya da asistanlık vermeyi tercih ederler.
Peki lisans öğrenimi için şansınız ne? Bu düzeydeki yabancı öğrencilere Amerikan üniversitelerince sağlanan burs imkanları lisansüstüne göre kıttır. Amerikan hükümeti, eyaletler ve devlet üniversiteleri tarafından bu aşamadaki öğrencilere verilen burslar büyük ölçüde (birçok okulda tümüyle) Amerikan vatandaşlarına ayrılmıştır. Lisans düzeyindeki yabancı öğrencilere burs veren üniversitelerin çoğu özeldir. Aralarında dünyanın en ünlü okulları da vardır. Özel üniversiteler normal olarak devlet okullarından daha pahalıdır. Eğer bunlardan masraflarınızın büyük bir bölümünü karşılayabilecek ölçüde burs alabilirseniz, tebrikler. Fakat herhangi bir özel üniversitenin size verdiği burs küçükse (örneğin okul ücretinin yalnızca dörtte birini karşılayabilen kısmi burs) öğrencinin sonuçta o üniversiteye ödeyeceği para, hiç burs almadan gidebileceği bir devlet üniversitesine ödemesi gereken ücretten fazla olabilir. Yani, kazandığınız küçük bir burs maddi durumunuzda belirgin bir fark yaratmayabilir. Lisans düzeyindeki yabancı öğrencilere ayrılan bursların büyük çoğunluğu da kısmi olup sadece okul ücretini veya bunun bir bölümünü karşılayabilmektedir. Bir de hemen bütün okullarda birkaç yüz doları geçmeyen ve bazen yabancı öğrencilere de verilebilen ufak (devede kulak) burslar vardır. Bütün bunları ancak en başarılı ve muhtaç öğrenciler alabilmektedir. Bu nedenle, okulların ücretleri ile verilen burs miktarları karşılaştırılmalı, hesap ve kesin okul tercihi ona göre yapılmalıdır.
Bu arada, lisansüstü programı olmayan bazı kolejlerde, üçüncü ve dördüncü sınıfa gelmiş üstün başarılı lisans öğrencilerine de yine hocalara araştırma ve öğretimde yardımcı olma göreviyle asistanlık verilebilir (öğrenci asistanlığı).
Peki, meseleye bir de tersten yaklaşalım… Hangi yabancı öğrenciler Amerikan üniversitelerinden burs alamaz? Notları düşük, İngilizcesi zayıf bir öğrencinin, bazı dallar için belki gözönüne alınabilecek olağanüstü bir yeteneği veya becerisi de yoksa, Amerikan üniversitelerden burs temin edebilmesi imkansızdır. Vasat bir öğrenci de Amerikan üniversitelerinden burs alamaz. Bu düzeydeki öğrenciler en azından ilk aşamada kendi imkanları ile okumak durumundadırlar. Maddi imkanlarınız yeterliyse tabii ki bursa ihtiyaç duymadan da Amerika’da okuyabilirsiniz.
Amerikan üniversitelerinden sağlanabilecek bir diğer burs türü ise herhangi bir spor dalında üstün başarı göstererek üniversite takımına girmeyi başaran öğrencilere verilen spor burslarıdır. Bunun için sıradan sporculardan bahsetmiyoruz. Aksine, ancak üstün performans göstermiş, Türkiye çapında başarı sağlamış, örneğin Türkiye gençler şampiyonu, Ankara birincisi gibi dereceler kazanabilecek, ya da milli takıma girerek Türkiye’yi yurtdışında temsil edebilecek kapasitedeki öğrencilerin Amerikan üniversitelerinden spor bursu almaları ihtimali vardır. Dünya çapındaki sporcuların şansı muhakkak ki çok daha fazladır. Ancak spor bursu için başvuranların İngilizce bilgisi ve akademik başarı yönlerinden de yeterli olmaları şarttır.
Spor bursu normal olarak sadece lisans düzeyindeki öğrencilere verilir. Böyle bir bursu kazanan öğrenci, öğrenimine devam ederken bir yandan da üniversite takımında oynamak ve antrenmanlara katılmak zorundadır. Antrenmanları aksatan, disiplinsizlik gösteren veya maçlarda başarısız olan öğrenciler takımdan çıkarılır ve bursları kesilir. Ayrıca öğrencinin spor faaliyetlerini sürdürürken derslerini de aksatmaması, akademik bakımdan da başarılı olması gerekir. Aksi takdirde bursu ve üniversite ile ilişiği kesilebilir.
Yukarıda belirtilen nitelikleri taşıyanlar, Amerikan üniversitelerindeki takımların coach’larına (antrenörlerine) başvurarak spor bursu talebinde bulunabilirler.
Yabancı öğrencilerin ilk başta ve ilk başvuru sonucunda spor bursu alabilmeleri, üniversite takımlarının antrenör ve seçicileri ile sınırlı temas imkanı yüzünden güç olmaktadır. Gerçi öğrenci kendini tanıtıcı DVD’ler hazırlatarak Amerika’ya gönderebilir. Ancak çoğu zaman bu da yeterli olmamakta, Coach’lar öğrenciyi denemeden kesin karar vermekte çekingen davranmaktadırlar. Bu nedenle, yabancı öğrenciler dünya çapında başarılı ve ünlü değillerse genelde ancak Amerika’da bir yıl okuduktan sonra, üniversite takımına girebilecek kapasitede görüldükleri takdirde spor bursu için dikkate alınmaktadırlar. İngilizceleri yetersiz sporcular bu süreyi dil okulunda değerlendirebilirler. Bunun için tabii dil okulunun masraflarını karşılayabilmek gerekir.
Diğer taraftan, spor burslarının okul ve geçim masraflarının normalde ancak bir bölümünü (sözgelimi yarısını ya da dörtte üçünü) karşılayabildiği, kalan kısmı için başka kaynaklar bulmanın şart olduğu unutulmamalıdır.
Amerikan üniversitelerine burs için nasıl başvurulur?
Herşeyden önce hangi okullar yabancı öğrencilere burs veriyor, onu belirlemek ve istenen şartları yerine getirmek gerekir. Burs ve/veya asistanlık için gerekli nitelikleri taşıdıklarına inanan öğrenciler girişimlerini Amerika’ya gitmeden çok önce (normal olarak Amerika’da öğrenime başlama tarihinden bir yıl önce), üniversiteye kabul için yaptıkları başvuruyla aynı zamanda gerçekleştirmelidirler. Zaten genellikle burs başvuru formu üniversite başvuru formunun bir parçasıdır. Bu form özenle, talimatına uygun olarak, yanlışsız doldurulup üniversitelere gönderilmelidir. Bunun için gerektiğinde konuyu iyi bilenlerin, örneğin bu tecrübeyi daha önce yaşamış ve Amerika’da okumuş kişilerin yardımını almak yararlı olabilir. Öğrenci başvurusunda kendisi hakkında detaylı bilgi vermeli, bütün olumlu yönlerini anlatmalı, neden o dalda okumak istediği ve Amerika’da ne gibi çalışmalar yapmak istediği hususunda detaylı açıklamalarda bulunmalıdır. Yani öğrenci başvurusunda bir bakıma burs için en iyi adayın kendisi olduğu, bursun neden başkalarına değil de kendisine verilmesi hususunda okulu ikna etmeye çalışmalıdır.
Burs ve asistanlıkların son başvuru tarihleri vardır. Bunlar okuldan okula değişir. Örneğin, başvurduğunuz ders yılından önceki Ocak, Şubat ya da Mart ayları olabilir. Bu tarihleri kaçırmamak, yani, normal olarak bursa bir yıl öncesinden başvurmak gerekir. Aksi takdirde gerekli nitelikleri taşısanız bile asgari bir dönem, çoğu zaman da bir yıl geçmeden burs veya asistanlık alamazsınız. Diğer taraftan, bursların ve asistanlıkların çoğunun bir yıllık olduğu, uzatılmasının öğrencinin başarısının devamına, üniversitenin ve bölümün mali durumuna ve sağlayabildiği kaynaklara bağlı olduğu akıldan çıkarılmamalıdır.
Sözün özü, gerçekten çok çalışkan, çok başarılı bir öğrenci misiniz? Yani, bölümünüzün, okulunuzun, fakültenizin en iyilerinden biri misiniz? Aynı zamanda çok iyi İngilizce biliyor musunuz? Öğrenim dalınızı, konunuzu çok mu seviyorsunuz? Bunda ilerlemek, yurtdışındaki olanakları değerlendirerek dünya çapında bir bilim insanı veya uzmanı olmak kararı ve azminde misiniz? Eğer öyleyse, Amerikan üniversitelerine burs veya asistanlık için başvuruda bulunmanızı kesinlikle tavsiye ederim. Olumlu sonuç alma ihtimaliniz yüksektir.
Süreyya Ersoy
Yurtdışı Eğitim Danışmanı
Türk-Amerikan Üniversiteliler Derneği
İstanbul
info@turkamerican.org
www.turkamerican.org
